Thích xem phim hành động, đi ăn quán vỉa hè để rồi co chân chạy khi công an đuổi và thất nghiệp hai năm trời trước khi tỏa sáng là những bí mật được ông Đặng Thành Tâm, người từng giàu nhất sàn chứng khoán Việt Nam “bật mí”.
Áo quần không là lượt, tóc tai cũng chẳng chải chuốt bảnh bao, Chủ tịch Tập đoàn Đầu tư Sài Gòn (SGI), chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc Tông công ty Phát triển đô thị Kinh Bắc, Đặng Thành Tâm tranh thủ gặp chúng tôi sau khi đáp chuyến bay từ TP HCM ra Hà Nội.
Sinh ra trong một gia đình nghèo tại đất cảng Hải Phòng, điều duy nhất mà cậu bé Tâm nhận được từ cha là lòng đam mê học hỏi không ngừng nghỉ. Đi Liên Xô (cũ) về, ai cũng vác đầy nồi áp suất, xà bông, còn cha Tâm ngày đó mang về mấy container đầy sách. Cũng không ai ngờ chính đống container đó là tài sản vô giá mà người cha truyền lại cho các con.”Ba tôi nói hoài, nói mãi về sự cơ cực của gia đình và nhắc nhở 4 chị em chúng tôi cần phải học. Ba nói nhiều tới mức chúng tôi ngấm vào máu lòng khao khát học lúc nào không hay”, Đặng Thành Tâm bắt đầu cuộc trò chuyện với phóng viên bằng sự hồi tưởng về người cha trong một quán café tại phố Ngô Quyền – Hà Nội.
Người ta nhắc đến Đặng Thành Tâm nhiều trên sàn chứng khoán nhưng ít ai ngờ trước khi tỏa sáng, chàng thanh niên Tâm đã từng bị… thất nghiệp. Hồi đó, ngành hàng hải đang rất “hot” bởi mỗi chuyến đi thủy thủ được trợ cấp 50 USD. Nhưng sau này, chuyến tàu ít đi, vậy là hai năm trời chàng thanh niên Tâm bơ vơ. Đến khi “dạt” vào làm ở công ty của chị gái, tố chất kinh doanh mới được thổi bùng lên. Sau này khi đã trở thành doanh nhân nổi tiếng, ít ai biết, tiền góp vốn đổ vào các tập đoàn của người giàu nhất trên sàn chứng khoán Việt Nam có đến 80% phải đi vay. Nhưng cái giỏi của ông là biến những khoản vay đó trở thành lợi nhuận kếch xù. Theo ông, cuộc đời kinh doanh là những thách đố, đầy rẫy niềm vui và cũng không ít nỗi buồn mà con người phải đánh đu.”Khó để tìm mọi thứ vẹn tròn. Nguyên lý cuộc đời là nước luôn chảy chỗ trũng. Nghệ thuật ở chỗ làm sao đào hố của mình sâu hơn để nước chảy vào”, vị Chủ tịch hóm hỉnh.
Từng học khoa điều khiển tàu biển, ngành sỹ quan chỉ huy, tốt nghiệp thêm bằng luật, MBA, để rồi trở thành một doanh nhân nổi tiếng, là thành viên hội đồng tư vấn kinh doanh APEC, thành viên hội đồng tư vấn cao cấp chương trình hoạt động hậu WTO của Chính phủ, nhưng đối với Đặng Thành Tâm, những ngày tháng lênh đênh trên biển đã tác động đến tính cách ông nhiều nhất. Công tác sỹ quan chỉ huy dạy cho chàng thanh niên trẻ biết cách ra lệnh, đối mặt với bão tố và lên kế hoạch cho những chuyến đi dài ngày. Đến sau này, khi trở thành một CEO thành đạt, chính nguyên tắc chỉ huy thẳng thắn dứt khoát ấy đã giúp cho ông vững vàng chèo lái con thuyền doanh nghiệp gặt hái thành công.
Khủng hoảng kinh tế năm 1997- 1998 đánh sập nhiều doanh nghiệp thì Khu công nghiệp Tân Tạo, nơi ông từng làm Tổng giám đốc lại coi khủng hoảng là… ân nhân. Chi phí cho Dự án Tân Tạo hết khoảng 32 triệu đôla, vốn điều lệ công ty chỉ vẻn vẹn 1 triệu đôla, đang loay hoay không biết xoay đâu ra tiền thì chạm trán ngay khủng hoảng. Nhưng cũng chính nhờ nó mà Đặng Thành Tâm có cơi hội tiếp cận vốn vay ngân hàng. Trong khi nhiều doanh nghiệp phải đóng cửa vì suy thoái, thì Đặng Thành Tâm đã chớp cơ hội giá vật liệu xây dựng giảm 50%, được Nhà nước hỗ trợ lãi suất, ông mạnh dạn vay vốn xây nhà xưởng. Xây xong cũng là lúc khủng hoảng đi qua, giá cả phục hồi, vậy là lãi được gấp đôi.
Chiến thuật tương tự được vị doanh nhân này áp dụng trong cuộc khủng hoảng năm 2008. Lúc thị trường đi xuống, nhiều doanh nghiệp phải bán tháo bất động sản, ông đã tranh thủ mua lại với giá rẻ ở khu Ngoại giao đoàn, đường Láng Hạ (Hà Nội) và ẵm luôn 1 ha đất ở quận Bình Tân (TP HCM) với giá 2 triệu đồng mỗi m2. Chiến công lớn gây xôn xao dư luận gần đây của Đặng Thành Tâm là đánh bật nhiều đối thủ nặng ký để giành được dự án khách sạn 5 sao Lotus, một trong những dự án hàng đầu Hà Nội với tổng mức đầu tư lên tới 500 triệu USD do Tập đoàn Riviera (Nhật Bản) làm chủ đầu tư trước đó. Nhờ vậy mà thị trường ốm yếu, Tổng công ty Phát triển đô thị Kinh Bắc vẫn có hàng nghìn tỷ trong tài khoản.
Là người giàu nhất trên sàn chứng khoán năm 2007 và năm nay, nhiều người tin rằng, một lần nữa cái tên Đặng Thành Tâm sẽ lại được xướng danh. Chia sẻ cảm xúc này, Đặng Thành Tâm nói, ông lấy làm vui, vì được mọi người tin tưởng. Song, điều khiến ông tự hào nhất vẫn là muốn được trở thành một CEO tài ba, bởi theo ông, đó mới là hạnh phúc nhất của người làm lãnh đạo.
Nói về những thất bại của đời mình, vị chủ tịch cười tươi: “Đời tôi thất bại nhiều rồi, nhưng tôi coi đó là những chi phí cuộc đời bắt mình đánh đổi. Tôi tập cho mình thói quen không kêu than mà sẵn sàng chấp nhận”.
Thất bại lớn mà ông nhớ mãi là chật vật kêu gọi vốn đầu tư cho khu công nghiệp Quế Võ (Bắc Ninh). Quay cuồng vay vốn khắp nơi không ai cho, kêu gọi thành viên Tân Tạo góp sức cũng không được, ông tưởng mình chết chắc khi dự án còn đang phôi thai mà nguồn vốn không có. Bơ phờ, mệt mỏi, nhưng ông xác định rõ, nếu không có vốn đầu tư thì sẽ mất tất cả, công sức bao lâu sẽ đổ hết xuống sông biển. Nghĩ vậy, ông lại lao đi khắp nơi, tất tả kêu gọi đầu tư. Nhờ duyên may gặp gỡ kèm tài thương thuyết, vị Tổng Giám đốc trẻ tuổi đã thuyết phục được nhiều nhà đầu tư rót vốn. Đến nay, sau gần chục năm, Khu công nghiệp Quế Võ đã có hơn 50 dự án đầu tư được cấp phép và đi vào hoạt động với tổng vốn đầu tư hàng trăm triệu đôla và hàng nghìn tỷ đồng. Ông ví chấp nhận thất bại như việc gieo hạt chờ cây nẩy mầm. Khi gieo 10 hạt giống, chỉ cần hai cây sống là đã thành công. “Hai cây sống sót thì phải chiết cành. Tôi đã phải học cách chiết để nhân rộng thành công”, vị Chủ tịch tâm sự.
Ít ai biết rằng thời gian rảnh rỗi vị CEO 46 tuổi này được thư giãn bằng những bộ phim hành động hoặc lang thang vỉa hè kiếm những món ăn mà khách sạn 5 sao không bao giờ có như cá kho dưa, cá chiên, rau muống… Ra Hà Nội, ông lại tranh thủ lượn lờ mấy quán ăn vỉa hè ở phố Hai Bà Trưng để rồi mỗi khi công an đuổi lại chạy bán sống bán chết. Bôn ba chinh chiến trên thương trường suốt 14 năm, song đối với Đặng Thành Tâm, thành công lớn nhất của cuộc đời vẫn là chinh phục được “bà xã”. Tự nhận mình là kẻ “xấu trai”, suốt ngày lọc cọc chiếc xe đạp, ông thấy số mình quá may mắn khi cách đây hai chục năm được cô gái sắc nước hương trời kém mình 6 tuổi để mắt tới và sau này trở thành mẹ của các con ông.
Đối với ông, công việc kinh doanh thú vị, song gia đình vẫn là điều quan trọng nhất. Không muốn con cái xa rời mình, dù bận đến đâu ông cũng cố gắng lắng nghe suy nghĩ của lũ trẻ. Giật mình, ngã ngửa người khi tình cờ đọc được lời trách “ba không quan tâm đến chúng con” của cô con gái 13 tuổi trên … blog, người cha ngoài tuổi tứ tuần chột dạ xem lại mình.”Có những lúc con bật nhạc “tằng tằng” nghe chối hết tai nhưng tôi vẫn cố nghe để hiểu. Đến lúc hiểu rồi thì thấy bài hát cũng rất thú vị”, ông chia sẻ.
Kể về dự định trước mắt, Đặng Thành Tâm nói, ông muốn khẳng định hình ảnh và vị thế của Kinh Bắc tại Hà Nội, TP HCM và tập trung phát triển Công ty cổ phần Khoáng sản Sài Gòn Quy Nhơn. Và một bí mật được “bật mí”, ông còn phải dành thời gian để học… nhảy đầm, đánh golf. “Hai năm nữa tôi sẽ lui về làm cố vấn. Đóng góp với cuộc đời là vô tận, mình làm mãi rồi, cũng phải để cho lớp trẻ đi lên chứ”, ông cười tươi hóm hỉnh.
